O William Wallace κατα κόσμον “Braveheart”

Στις 11 Σεπτεμβρίου του  1297 οι Σκοτσέζοι κατατροπώνουν τους Άγγλους στη μάχη της γέφυρας του Stirling. Λόγω της ημέρας λοιπόν θα σας γράψω για τον William Wallace  κατά κόσμον “Braveheart”.

Στις 19 Μαρτίου του 1286, ο Βασιλιάς της Σκωτίας Αλέξανδρος, η βασιλεία του οποίου σηματοδότησε μια περίοδο ειρήνης και οικονομικής σταθερότητας, πεθαίνει μετά από πτώση από το άλογο του. Τον διαδέχεται η ανήλικη εγγονή του Μαργαρίτα  ως τον πολύ σύντομο θάνατο της λόγω ασθένειας, το Σεπτέμβρη του 1290.

Ξεκινάει έτσι μια περίοδο ακυβερνησίας και διαμάχης  των οίκων για τη διαδοχή του θρόνου, που μένει γνωστή στην ιστορία ως «η μεγάλη αιτία». Με τη χώρα στο χείλος του εμφυλίου πολέμου η αριστοκρατία της Σκωτίας καλεί τον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο τον πρώτο να διαιτητεύσει.

Ο Εδουάρδος προκειμένου να επιστατήσει ζητά να αναγνωριστεί από όλους τους διεκδικητές του θρόνου ως ο υπέρτατος κύριος της Σκωτίας. Το Νοέμβριο του 1292 στο κάστρο Berwick upon Tweed ένα μεγάλο φεουδαρχικό δικαστήριο ανακηρύσσει νόμιμο διάδοχο του θρόνου τον John Balliol.

O Εδουάρδος γρήγορα επιδίδεται στο να αναιρέσει τις εξουσίες των Σκοτσέζων Λόρδων.  Ζητά από τον John Balliol να στηρίξει  την Αγγλική στρατιωτική δράση εναντίον της Γαλλίας ο οποίος αρνείται και για την απόφαση του αυτή, καλείται ενώπιον του αγγλικού δικαστηρίου ως κοινός ενάγοντας. To Μάρτιο του 1296 ο Balliol αποκηρύσσει την υποτέλεια του στον Εδουάρδο.

Οι Άγγλοι  εισβάλλουν  στην αρχαία συνοριακή πόλη της Σκωτίας Berwick upon Tweed, και την λεηλατούν. Τον Απρίλιο, οι Σκωτσέζοι ηττούνται στη μάχη του Dunbar και τον Ιούλιο, ο Εδουάρδος αναγκάζει τον Balliol, που εξαιτίας της ανικανότητας του ως ηγέτη αποκτά στα χρόνια που θα ακολουθήσουν το προσωνύμιο «άδειο παλτό», να παραιτηθεί.

Η ανάληψη  της φεουδαρχικής εξοχότητας πάνω στη Σκωτία από τον Εδουάρδο,  η ταπείνωση του νόμιμου βασιλιά, και η επιβολή σκληρών φόρων  στους Σκοτσέζους  πυροδοτούν την εξέγερση. Σε ολόκληρη τη χώρα εκδηλώνονται επεισόδια  αντίστασης.

Τον Μάιο του 1297, ο William Wallace  Σκοτσέζος ευγενής  από το Ayrshire ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή  από το  Renfrewshire, με μια ομάδα 30 περίπου ανδρών καίνε το Lanark και σκοτώνουν τον Άγγλο σερίφη του, William de Heselrig. Κατά την παράδοση η πρώτη αυτή καταγεγραμμένη επαναστατική πράξη του Wallace έγινε  για να εκδικηθεί τη δολοφονία της συζύγου του, Marion Braidfute η ύπαρξη της οποίας είναι όμως αμφισβητούμενη.

Ο πιθανολογούμενης Ουαλικής καταγωγής Wallace στη συνέχεια οργανώνει έναν στρατό  απλών ανθρώπων και μικρών γαιοκτημόνων και επιτίθενται στις Αγγλικές φρουρές μεταξύ των ποταμών Forth και Tay.  Κάποια πρότερη  στρατιωτική εμπειρία χάρη στην οποία, κατά τους ιστορικούς, μπόρεσε να ηγηθεί της εξέγερσης, καταμαρτυράται από την προσωπική σφραγίδα του που σώζεται και φέρει τα διακριτικά του τοξότη.

Μαζί με τον William Hardy, άρχοντα του Douglas, πραγματοποιούν την επιδρομή στο Scone και συνεχίζουν ασταμάτητες επιδρομές σε όλα τα Αγγλικά εδάφη της Νότιας Σκωτίας, ελευθερώνοντας διαδοχικά τις πόλεις Aberdeen, Perth, Glasgow, και Dundee. Σε ολόκληρη τη Σκωτία λαμβάνουν χώρα εξεγέρσεις πολλές από τις οποίες ηγούνται Σκοτσέζοι ευγενείς, όπως ο Andrew Moray στο βορρά.

Τον Ιούλιου του 1297 ο Εδουάρδος ζήτα από 1.800 Σκοτσέζους ευγενείς  επίσημη δήλωση υποτέλειας.  Τον ίδιο μήνα οι  Σκωτσέζοι ευγενείς έρχονται σε συμφωνία με τους Άγγλους στο Irwin. Η επανάσταση δέχεται ένα σοβαρό πλήγμα αλλά δεν πτοείται. Ο Εδουάρδος που βρίσκεται σε πόλεμο με τη Γαλλία αναγκάζεται να στρέψει την προσοχή του στους ταραξίες Σκωτσέζους.

Ο John de Warenne, κόμης του  Surrey, διατάσσεται από τον Εδουάρδο να μαζέψει στρατό και να καταστείλει την εξέγερση.  Καθώς οι Άγγλοι προελαύνουν βόρεια ο Wallace φεύγει από το δάσος του Selkirk οπου βρίσκεται, προκειμένου να ενωθεί με τον ο Andrew Moray  ο οποίος είχε ξεκινήσει μια άλλη εξέγερση, στο Stirling, όπου  και προετοιμάζεται  να αντιμετωπίσει τους Άγγλους. Το σκηνικό για την περίφημη μάχη της γέφυρας του Stirling έχει στηθεί.

Την 11η Σεπτεμβρίου του 1297, ένα αγγλικό στράτευμα  που αριθμεί 9.000 με 13.000  στρατιώτες, σύμφωνα με τις πηγές, με επικεφαλής τον John de Warenne, κόμη του Surrey και τον Hugh de Cressingham  Θησαυροφύλακα του Εδουάρδου στην Σκωτία, παρατάσσεται  στον ποταμό Forth κοντά στο Stirling εναντίων των Σκοτσέζων επαναστατών.

Οι πολύ μικρότερες σε αριθμό  δυνάμεις  του Wallace και του  Moray , μόλις 2.300 άνδρες, αναπτύσσονται σε προνομιακή θέση στα βόρεια του ποταμού και περιμένουν την αργή πρόοδο των Άγγλων από την στενή, πλάτους 2 μόλις ιππέων, γέφυρα του Stirling. Όταν το σύνολο της Αγγλικής εμπροσθοφυλακής 5.400 περίπου άνδρες, βρίσκεται επί της γέφυρας, οι Σκωτσέζοι επιτίθονται. Οι Άγγλοι κυριολεκτικά σφαγιάζονται καθώς διασχίζουν το ποτάμι.

Ο Hugh de Cressingham, σκοτώνεται και το σώμα  του στη συνέχεια γδέρνεται και κόβεται σε μικρά κομμάτια, αναμνηστικά της νίκης.  Οι πηγές αναφέρουν ότι Wallace πήρε με μεγάλη τέτοια λωρίδα δέρματος και έβαλε να του φτιάξουν με αυτή θήκη  για το σπαθί του. Η Αγγλική οπισθοφυλακή με τον Surrey  αν και αλώβητη υποχωρεί προς τα Αγγλικά εδάφη όπως και οι δυνάμεις του James Stewart, και του  Malcolm,  δούκα του Lennox, που βρίσκονταν στην περιοχή για να συνδράμουν τον Surrey.

Το κάστρο του Stirling καταλαμβάνεται από τους Σκοτσέζους ο Wallace έχει κερδίσει μια συντριπτική νίκη επι των Άγγλων και προς το παρόν η Σκωτία είναι σχεδόν ελεύθερη από τις  δυνάμεις κατοχής. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο Wallace εισβάλει στη βόρεια Αγγλία και λεηλατεί τις κομητείες του Northumberland και Cumberland.

Μετά την επιστροφή του στη Σκωτία, τον Δεκέμβριο του 1297, ο Wallace  ανακηρύσσεται  ιππότης και επίτροπος του βασιλείου, κυβερνώντας έν ονόματι του Balliol. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί από τους ευγενείς της Σκωτίας του προσφέρουν μια απρόθυμη υποστήριξη ενώ έχει ακόμη να αντιμετωπίσει τον Εδουάρδο τον Ι, ο οποίος εξακολουθεί να βρίσκεται σε πολεμική εκστρατεία στη Γαλλία.

Tο Μάρτιο του 1298, o Εδουάρδος επιστρέφει στην Αγγλία και στις 3 Ιουλίου εισβάλλει στη Σκωτία. Στις 22 Ιουλίου οι ακοντιστές του  Wallace  κατατροπώνονται από τους τοξότες και το ιππικό του Εδουάρδου στη μάχη του Falkirk, Stirling.  Παρόλο που ο Εδουάρδος αποτυγχάνει να καταστείλει πλήρως την εξέγερση στην  Σκωτία, πριν επιστρέψει στην Αγγλία, η στρατιωτική φήμη του Wallace έχει καταστραφεί.

Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου παραιτείται  από την κηδεμονία της Σκωτίας του και τον διαδέχεται ο Sir John Comyn “ο κόκκινος” και ο Robert de Bruce που αργότερα θα στεφθεί Βασιλιάς. Σύμφωνα με κάποιες ενδείξεις, το 1299 ο Wallace πηγαίνει στη Γαλλία όπου στη συνέχεια πιστεύεται οτι ενεργεί ως ένας απομονωμένος  ηγέτης των ανταρτών της Σκωτίας. Ουσιαστικά όμως από το φθινόπωρο του 1299  και για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, τίποτα άλλο δεν είναι γνωστό  για αυτόν.

Παρόλο που οι περισσότεροι από τους ευγενείς της Σκωτίας δηλώνουν υποταγή στον Εδουάρδο το 1304, οι Άγγλοι συνεχίζουν να καταδιώκουν τον Wallace αδυσώπητα. Στις 5 Αυγούστου του 1305, συλλαμβάνεται κοντά στη Γλασκόβη. Μεταφέρεται στο Λονδίνο και δικάζεται στο Westminster Hall, με την κατηγορία της προδοσίας προς το Βασιλιά, ενώ ο ίδιος κραυγάζει πως αυτό είναι ανυπόστατο, αφού ο ίδιος ποτέ δεν είχε ορκιστεί πίστη στο Εδουάρδο. Ο Wallace καταδικάζεται σε θάνατο και ο θάνατος αυτός είναι κυριολεκτικά μαρτυρικός.

Τον μεταφέρουν στον πύργο του Λονδίνου τον γδύνουν τον δένουν από τα πόδια ενός αλόγου και τον σέρνουν μέσα στην πόλη. Απαγχονίζεται, και λίγο  πριν πεθάνει τον απελευθερώνουν από την αγχόνη. Τον ευνουχίζουν του αφαιρούν τα εντόσθια, τα καίνε μπροστά του και τέλος τον αποκεφαλίζουν. Το σώμα του τεμαχίζεται και  τα άκρα του στέλνονται προς έκθεση στο Newcastle upon Tyne, το Berwick upon Tweed, το Stirling, και το Perth, ενώ το κεφάλι του βυθίζεται σε πίσσα και καρφώνεται σε πάσσαλο στη γέφυρα του Λονδίνου.

Ο Εδουάρδος πιστεύει ο εξευτελιστικός θάνατος του Wallace θα κλείσει το θέμα μια και καλή όμως κάνει λάθος. Ο Wallace γίνεται θρύλος στο θυμικό του λαού της Σκωτίας και τα κατορθώματα του περνούν από σε στόμα σε στόμα και από  γενιά σε γενιά. Το 1306 ο Robert Bruce θα ξεκινήσει  την εξέγερση, που τελικά θα κερδίσει την ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Ένα τεράστιο μνημείο που χτίστηκε γύρω στα 1861-1869 αφιερωμένο στον Wallace στέκεται μέχρι και σήμερα στην κορυφή του βράχου της Μονής Craig κοντά στο Stirling. Στο μνημείο αυτό βρίσκεται και το περίφημο σπαθί του  Wallace η αυθεντικότητα του οποίου είναι όμως αμφισβητούμενη.

Ο  William Wallace είναι ένας από τους μεγαλύτερους εθνικούς ήρωες της Σκωτίας, ηγέτης των δυνάμεων αντίστασης της Σκωτίας κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών της, πρωταγωνιστής στον μακρύ αγώνα για την απελευθέρωση της Σκωτίας από την αγγλική κυριαρχία.

Η Σκωτία που ανήκει στο Ηνωμένο βασίλειο από το 1707 θα διεξάγει σε 7 μέρες απο σήμερα, την Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου του  2014,  δημοψήφισμα για το αν θα πρέπει να είναι μια ανεξάρτητη χώρα.

Πηγές