Στις 18 Φεβρουαρίου του 1828 ,με εντολή του Ιωάννη Καποδίστρια, ο Μιαούλης ξεκινάει την εκκαθάριση των Σποράδων από τους Πειρατές. Λόγω της ημέρας λοιπόν, θα σας γράψω για τους Πειρατές των Ελληνικών θαλασσών.
Το Αιγαίο και το Ιόνιο πάνω στους ναυτικούς δρόμους που συνδέουν Ευρώπη με Ανατολή, με τις βραχονησίδες και τα ρεύματα να δημιουργούν αναπόφευκτες ναυτικές διαδρομές μέσα από τα νησιά, γίνονται ιδανικό θέατρο δράσης των Πειρατών, από την εποχή του Ομήρου και του Ηρόδοτου.
Στα βυζαντινά χρόνια το φαινόμενο αποτελεί πλέον μάστιγα. Το 904 μ.Χ , ολόκληρη η Θεσσαλονίκη πολιορκείται και καταλαμβάνεται από πειρατικό στόλο, που σφαγιάζει λεηλατεί και συλλαμβάνει 22.000 αιχμαλώτους.
Η πειρατεία εξελίσσεται σε κάποιου τύπου καθεστώς και χρησιμοποιείται για να εξυπηρετήσει συμφέροντα, το λεγόμενο κούρσος. Το 15ο αιώνα οι δυτικοί έχουν καταλάβει τα νησιά και τις παραθαλάσσιες περιοχές του Αγαίου και από εκεί εξαπολύουν πειρατικές επιδρομές εναντίον των μουσουλμάνων, ως συνέχεια των Σταυροφοριών.
Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης οι Οθωμανοί περνούν στην αντεπίθεση . Το Αιγαίο και το Ιόνιο γνωρίζουν έναν νέο δυνάστη τον διαβόητο Μπαρμπαρόσα, Μουσουλμάνο πειρατή, Ελληνικής καταγωγής, στρατευμένο από τον Σουλτάνο.
Το 1537 ο Μπαρμπαρόσα αναλαμβάνει να καταλάβει για λογαριασμό της τουρκικής πύλης, τα Βενετοκρατούμενα νησιά. Λεηλατεί 80 παραθαλάσσιες πόλεις και μεταφέρει στα σκλαβοπάζαρα γύρω στους 30.000 ανθρώπους. Η Μύκονος, τα Κύθηρα, η Αίγινα, η Σκόπελος, η Κάρπαθος, η Αστυπάλαια, η Αμοργός καταστρέφονται ολοκληρωτικά και ερημώνονται.
Οι αιχμάλωτοι πουλιούνται στα σκλαβοπάζαρα και κοστολογούνται αναλόγως προσόντων. Οι νεαροί υγιείς άνδρες είναι πρώτοι σε προτίμηση, ακολουθούν οι όμορφες νέες γυναίκες, τα παιδιά κοστίζουν πολύ λιγότερο, ενώ οι ηλικιωμένοι άνδρες χαρίζονται. Οι ηλικιωμένες γυναίκες, θεωρούνται εντελώς άχρηστες, ράβονται σε σακιά και πετιούνται στη θάλασσα.
Βενετοί, Τούρκοι και πειρατές καταδυναστεύουν τους πληθυσμούς Αιγαίου και Ιονίου κατά τον 16ο και 17ο αιώνα . Οι Βενετοί επιβάλλουν ειδική φορολογία για την εξαγορά των σκλάβων ,το περίφημο «τουρκοτέλι» ενώ στα νησιά του Ιονίου πελάγους συστήνονται ταμεία για τον ίδιο λόγο.
Οι πόρτες των σπιτιών ανυψώνονται, οι κάτοικοι αφήνουν τους παραλιακούς οικισμούς και μετακινούνται προς το εσωτερικό του νησιών και κάποια νησιά εγκαταλείπονται συνολικά. Στην περίπτωση της Χίου, το νησί εγκαταλείπεται για 100 ολόκληρα χρόνια για να μεταφερθεί ο πληθυσμός της σε ασφαλέστερο τόπο.
Οι αρχικουρσάροι σε πολλά περιοχές ασκούν εξουσία και εισπράττουν φόρους. Οποιοσδήποτε τολμήσει να αντισταθεί εξοντώνεται. Προκειμένου να επιβιώσουν ολόκληρα νησιά συνθηκολογούν με τους πειρατές και συνεργάζονται μαζί τους. Η Κίμωλος η Μύκονος, η Λευκάδα, η Κεφαλλονιά οι Στροφάδες λειτουργούν ως πειρατικά καταφύγια ή ως διαμετακομιστικά κέντρα.
Η Μήλος αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση καθώς γίνεται το μοναδικό πειρατικό κρατίδιο που υπήρξε στο Αιγαίο. Το 1677 ο Ιωάννης Καψής, Μήλιος πειρατής, αναφερόμενος αμφίβιος δαίμονας, αποβιβάζει ενόπλους στα Πολώνια καταλαμβάνει το νησί και στέφεται βασιλιάς της Μήλου. Η βασιλεία του αναγνωρίζεται από ντόπιους, καθολικούς αλλά και Τούρκους και διαρκεί τρία χρόνια. Ο Καψής εξαπατάται από τους Τούρκους συλλαμβάνεται, μεταφέρεται στην Κωνσταντινούπολη και εκτελείται δια απαγχονισμού.
Παράλληλα με την ανάγκη, οι Έλληνες παρακινούνται συστηματικά να καταφύγουν στην πειρατεία και από τους Άγγλους τους Αυστριακούς και τους Ολλανδούς, προκειμένου να πλήξουν τους ανταγωνιστές τους Γάλλους, που έχουν εξελιχθεί σε κυρίαρχους του ναυτικού εμπορίου. Στα μέσα του 18ου αιώνα Οθωμανοί , Βάσκοι, Πορτογάλοι, Μασαλοί, Νορμανδοί, Άγγλοι, Μαλτέζοι, Σικελοί αλλά και Έλληνες πειρατές και κουρσάροι, λεηλατούν νησιά και παράλια της Μεσογείου, καθώς και εμπορικά πλοία.
Αμοργιανοί, Σφακιανοί και Μανιάτες αναδεικνύονται σε εξαιρετικής αγριότητας πειρατές. Τον 18ο αιώνα η Μάνη ζει αποκλειστικά από τις πειρατικές επιδρομές. Τον Οίτυλο τον ονομάζουν Μεγάλο Αλγέρι γιατί στα παζάρια του πραγματοποιούνται αγοροπωλησίες λάφυρων αλλά και δουλεμπόριο. Οι Μανιάτες συνηθίζουν να κουρσεύουν και απο στεριά κρυμμένοι στους βράχους των ακτών της Μάνης καραδοκώντας να προσαράξει κάποιο καράβι από την κακοκαιρία. Κατά την παράδοση ακόμη και οι Μανιάτες κληρικοί παίρνουν μέρος στα ρεσάλτα.
Παραμονές της επανάστασης η πειρατική δραστηριότητα αρχίζει να αποκτά και εθνικό χαρακτήρα. Στρέφεται κατά των Οθωμανών και παίρνει μια μορφή πρώιμης επαναστατικής δράσης. Ιδιαίτερο παράδειγμα τέτοιας δράσης είναι εξεγερμένοι αρματολοί του Ολύμπου που καταφεύγουν στη Σκιάθο, συγκροτούν πειρατικό στόλο και επιτίθενται στα παράλια των γύρω τουρκοκρατούμενων περιοχών.
Είναι οι περίφημοι Μαυροκαραβίτες που ονομάστηκαν έτσι γιατί φορούσαν μαύρα ρούχα και έβαφαν μαύρα τα πλοία τους. Ο πειρατικός αυτός στόλος έδρασε κατά την περίοδο 1806-1808 , έφτασε να αριθμεί 70 πλοία, έσπειρε τον τρόμο στις τουρκικές τάξεις αλλά και στους ντόπιους, ενώ στις δυνάμεις του συγκαταλέγονταν για λίγο και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Με το τέλος της επανάστασης και την ίδρυση του ελληνικού κράτους, κάτω από την πίεση των μεγάλων δυνάμεων, που τα πλοία τους πλήττονται απ’ το ανεξέλεγκτο πλέον φαινόμενο, ο Ιωάννης Καποδίστριας αναθέτει στον Ανδρέα Μιαούλη το έργο της καταστολής της πειρατείας στις Ελληνικές Θάλασσες.
Στις 18 Φεβρουαρίου του 1828 ο Μιαούλης ξεκινάει για τις Σποράδες. Καταλαμβάνει τα Διαβολονήσια που αποτελούν κύριο πειρατικό ορμητήριο, βυθίζει σαράντα πλοία και συλλαμβάνει άλλα τόσα. Τον ίδιο μήνα με την βοήθεια μιας Αγγλικής και μιας Γαλλικής Μοίρας καταλαμβάνεται και η Γραμβούσα στη βορειοδυτική Κρήτη, σημαντικότατο πειρατικό άντρο για εκατονταετίες.
Ο επίλογος του αιματοβαμμένου κεφαλαίου Πειρατεία στα ελληνικά νερά έχει αρχίσει να γράφεται. Τον Μάιο του 1835 ο μοίραρχος του ελληνικού στόλου Α. Κριεζής ξεκινάει σε συνεργασία με τις τουρκικές αρχές της Θεσσαλονίκης επιχείρηση πάταξης της πειρατείας στις ακτές του Θερμαϊκού. Η προσπάθεια ολοκληρώνεται με επιτυχία τον Μάρτιο του 1837.
Το τελευταίο επίσημα καταγεγραμμένο κρούσμα πειρατείας σε ελληνικά νερά τοποθετείται στο 1860.
Πηγές:
Ν. Κανακάρης, «Πειρατές στις ελληνικές θάλασσες», Εκδόσεις Άγνωστο, 2005
Γ. Κολοβός, «Η πειρατεία στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης και η αντιμετώπισης της από τον Καποδίστρια», Ναυτική Ιστορία.
alex
Εξαιρετικό άρθρο!