Η μάχη στα οχυρά Ρούπελ

“Χάριν τής ιστορικής αληθείας οφείλω να διαπιστώσω ότι μόνον οι Έλληνες, εξ’ όλων των αντιπάλων οι οποίοι με αντιμετώπισαν, επολέμησαν με παράτολμον θάρρος και υψίστην περιφρόνησιν πρός τόν θάνατον..”  Αδόλφος Χίτλερ,  (Ομιλία της 4 Μαΐου 1941 στο Ράιχσταγκ)

Στις 6 Απριλίου του 1941, η Γερμανία επιτίθεται κατά της Ελλάδας μέσω των Ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Λόγω της ημέρας λοιπόν θα σας γράψω για τη μάχη στα οχυρά Ρούπελ.

Το 1913-14 κατασκευάζονται, με εισήγηση του αντισυνταγματάρχη τότε Ιωάννη Μεταξά, εννέα οχυρά κατά μήκος της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου, με σκοπό την απόκρουση αιφνιδιαστικής επίθεσης από τη Βουλγαρία. Στη διάρκεια του μεσοπολέμου τα οχυρωματικά αυτά έργα επεκτείνονται και η λεγόμενη Γραμμή Μεταξά αναπτύσσεται σε μήκος 170 χλμ., από τον ποταμό Νέστο ως το όρος Κερκίνη (Μπέλες).

Οι οχυρώσεις είναι σχεδιασμένες να διαθέτουν φρουρά άνω των 200.000 στρατιωτών, τον Απρίλιο του 1941 όμως, ο κύριος όγκος του Ελληνικού στρατού βρίσκεται στο μέτωπο της Αλβανίας κι έτσι η δύναμη που υπερασπίζεται τα οχυρά, Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (7η, 14η και 17η Μεραρχίες Πεζικού υπό τον αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Μπακόπουλο), είναι περίπου 70.000 άντρες.

Την επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας , με την κωδική ονομασία  “επιχείρηση Μαρίτα” έχει αναλάβει ο στρατάρχης Βίλχελμ Λιστ, επικεφαλής της 12ης γερμανικής Στρατιάς που διαθέτει 680.000 άνδρες, 1.200 τανκς και 700 αεροπλάνα.

Το Ρούπελ, το Ρονπέλιον των Βυζαντινών, είναι το μεγαλύτερο οχυρό της “Γραμμής Μεταξά” στη στενωπό του Στρυμόνα, ανάμεσα στα βουνά Μπέλες και Άγκιστρο. Η συνολική έκταση του είναι 6.100 μέτρων και παρότι προβλέπεται να περιφρουρείται απο δύναμη 44 αξιωματικών και 1353 οπλιτών, το υπερασπίζονται 27 αξιωματικοί και 950 στρατιώτες με επικεφαλής τον ταγματάρχη Γεώργιο Δουράτσο.

Από την πλευρά των Γερμανών στο Ρούπελ ενεργεί το εμπειροπόλεμο από τις μάχες της Γραμμής Μαζινό, 125ο Σύνταγμα Πεζικού, μαζί με το 1ο Τάγμα του 100ου Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών, με αποστολή να εξουδετερώσουν την άμυνα των οχυρών και να καταλάβουν τη γέφυρα του Στρυμόνα.

H γερμανική επίθεση εκδηλώνεται το ξημέρωμα της της 6ης Απριλίου του 1941, στις 05.15 π.μ. με καταιγισμό πυρών του πυροβολικού και επίθεση, από αέρος, αεροσκαφών Stukas, ενώ ένας γερμανικός ειδικός λόχος, από 18 φουσκωτές λέμβους πλέει στον Στρυμόνα. Οι λέμβοι καθηλώνονται σε προ τοποθετημένο συρματόπλεγμα, τα πληρώματα αποδεκατίζονται από τα οχυρά Ουσίτα και Παλιουριώνες και η κίνηση αυτή σηματοδοτεί την πρώτη γερμανική αποτυχία.

Το πρώτο γερμανικό τάγμα καθηλώνεται από πυρά του ελληνικού πυροβολικού στην περιοχή του Προμαχώνα, ενώ η επίθεση του τρίτου τάγματος στο αριστερό του οχυρού αποτυγχάνει επίσης. Το δεύτερο γερμανικό τάγμα κατορθώνει να εισχωρήσει ανάμεσα στο Ρούπελ και το Καρατάς μέχρι το βράδυ, έχοντας όμως χάσει πάνω από τους μισούς άνδρες του.

Στο τέλος της πρώτης μέρας των επιχειρήσεων υπάρχουν μεγάλες απώλειες τόσο στους άνδρες όσο και στα βαρέα όπλα του γερμανικού 125ου συντάγματος και γερμανική αναφορά περιγράφει χαρακτηριστικά, πως “η  5η Ορεινή Μεραρχία απωθήθηκε στο πέρασμα Ρούπελ, παρά την ισχυρότατη αεροπορική υποστήριξη, έχοντας σημαντικές απώλειες”.

Η επίθεση των Γερμανών κατά των οχυρών συνεχίζεται και την επόμενη ημέρα με βαριές απώλειες και από τις δύο πλευρές. Το δεύτερο γερμανικό τάγμα, καταλαμβάνει το ύψωμα Γκολιάμα, απομένοντας όμως με 200 περίπου άνδρες. Η 2η ελληνική πυροβολαρχία , εντοπίζεται και βομβαρδίζεται από πενήντα εχθρικά αεροσκάφη. Στη διάρκεια του βομβαρδισμού σκοτώνονται ο Λοχαγός Κυριακίδης και Ανθυπολοχαγός Βλάχος. Όμως τα οχυρά κρατούν ακόμα.

Η αντίσταση των Ελλήνων, αναγκάζει τη γερμανική διοίκηση να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο παράκαμψης της “Γραμμής Μεταξά”, από την κοιλάδα του ποταμού Στρούμνιτσα, στα βουλγαρογιουγκοσλαβικά σύνορα. Αργά το βράδυ της 7ης Απριλίου, η 2η Τεθωρακισμένη Γερμανική Μεραρχία σπάει την αντίσταση του ΓιουγκοσλαΒικού μετώπου και περνάει τα Ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα, στην περιοχή της Δοϊράνης.

Κατά την 3η ημέρα στις 8 Απριλίου του 1941, η σφοδρή επίθεση των Γερμανών συνεχίζεται σ’ όλο το μέτωπο. Μακριά από το Ρούπελ, στη Θράκη έχουν πέσει τα οχυρά Εχίνου και Νυμφαίας και μετά από μια επική μάχη παραδίδεται και το οχυρό Ιστίμπεη στο όρος Μπέλες, για την κατάληψη του οποίου οι Γερμανοί έκαναν και χρήση χημικών αερίων κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών. Η 2η Γερμανική Τεθωρακισμένη Μεραρχία υπερφαλαγγίζει τις ελληνικές δυνάμεις και τα μεσάνυχτα φθάνει προ των πυλών της Θεσσαλονίκης.

Ωστόσο το Ρούπελ αντιστέκεται. Γερμανός αξιωματικός σημειώνει πώς, είναι η πρώτη φορά που οι Γερμανοί αεροπόροι βομβαρδίζουν αντιπάλους που δεν τρέπονται σε φυγή, αλλά αντίθετα ανοίγουν πυρ κατά των αεροσκαφών από τις θέσεις τους. Οι ελληνικές δυνάμεις αντεπιτίθενται μάλιστα κατά του δεύτερου γερμανικού τάγματος στο ύψωμα Γκολιάμα, και του επιφέρουν τέτοιες απώλειες, ώστε η διοίκηση του τάγματος αναφέρει προς ανωτέρους ότι έχει πλέον καταστεί «μειωμένης μαχητικής ικανότητας». Το απόγευμα της τρίτης μέρας, οι Γερμανοί ζητούν εξάωρη εκεχειρία για περισυλλογή των νεκρών και τραυματιών τους.

Στις 9 Απριλίου του 1941 ενώ η μάχη των Οχυρών του Ρούπελ συνεχίζεται, άρματα της 2ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας με διοικητή τον αντιστράτηγο Ρούντολφ Φάιελ μπαίνουν στη Θεσσαλονίκη. Οι βομβαρδισμοί και οι επιθέσεις εναντίον των οχυρών Ρούπελ και Παλιουριώνες συνεχίζονται. Το ελληνικό πυροβολικό προκαλεί πολλές και βαριές απώλειες στους Γερμανούς οι οποίοι οπισθοχωρούν.

Στις 5 το απόγευμα, σταματά κάθε εχθρική δραστηριότητα . Γερμανοί απεσταλμένοι,  έρχονται στο Ρούπελ και ζητούν την παράδοση του οχυρού. Ο Διοικητής του, Ταγματάρχης Γεώργιος Δουράτσος, απαντά με την ιστορική φράση “τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται”.

Οι υπερασπιστές της “Γραμμής Μεταξά” περικυκλωμένοι πλέον, παίρνουν από τον αρχιστράτηγο Παπάγο τη διαταγή να συνθηκολογήσουν. Τελικά, η παράδοση του Ρούπελ γίνεται την επομένη, 10 Απριλίου, στις 6 το πρωί. Ο Έλληνας αξιωματικός ζητά «ουδείς Γερμανός να εισέλθει στο οχυρό προ της αναχωρήσεως των Ελλήνων μαχητών» και το αίτημα γίνεται αποδεκτό από τους Γερμανούς.

Γερμανικό τμήμα παραταγμένο έξω από το οχυρό αποδίδει τιμές στου Έλληνες υπερασπιστές του οχυρού, ενώ ο Γερμανός ταγματάρχης Max Wuensche που παραλαμβάνει το οχυρό δίνει συγχαρητήρια στον διοικητή του, ταγματάρχη Δουράτσο, εκφράζοντας και το θαυμασμό των ανωτέρων του και δηλώνοντας πώς ήταν τιμή για τους Γερμανούς ότι είχαν ως αντίπαλο έναν τόσον ηρωικό στρατό.

Οι απώλειες της φρουράς του οχυρού Ρούπελ ανήλθαν σε 44 νεκρούς και 152 τραυματίες. Το 125ο γερμανικό Σύνταγμα είχε 400 νεκρούς και τραυματίες, ενώ το 100 Σύνταγμα Ορεινών Κυνηγών που ενήργησε κατά του οχυρού Παλιουριώνες είχε 27 νεκρούς και 75 τραυματίες.

Το Ρούπελ κατατάσσεται στα οχυρά που θεωρούνται απόρθητα , καθώς δεν καταλήφθηκε ποτέ από τον αντίπαλο.

Πηγές:

www.roupel.gr

www.enkripto.com

tvxs