Η σφαγή του Διστόμου

Στις 10 Ιουνίου του 1944, ο Fritz Lautenbach λοχαγός  του 2ου λόχου, του 1ου τάγματος, του 7ου τεθωρακισμένου συντάγματος, της αστυνομίας SS, παίρνει διαταγή να μετακινήσει τον λόχο του από την Λειβαδιά  στα χωριά  Δίστομο, Στείρι και Κυριάκι με σκοπό τον εντοπισμό ανταρτών. Λόγω της ημέρας λοιπόν, θα σας γράψω για τη σφαγή του Διστόμου.

Μετά την απόβαση των συμμάχων στην Νορμανδία, οι Γερμανοί έχουν άμεση ανάγκη ενίσχυσης του Ανατολικού Μετώπου. Εξαιτίας  όμως της Ελληνικής αντιστασιακής δράσης και του ενδεχόμενου συμμαχικής απόβασης στην Πελοπόννησο, όχι μόνο φοβούνται να αποσύρουν στρατό από την Ελλάδα, αλλά ήδη από τα μέσα του 1943  υποχρεώνονται να μεταφέρουν και να καθηλώσουν εδώ, 3 επιπλέον μεραρχίες.

Από τον Απρίλιο του 1941 ο διοικητής Ν.Α. Ευρώπης  Max. von Weichs έχει δώσει εντολές σε όλες τις γερμανικές μονάδες των Βαλκανίων, να τουφεκίζουν πολίτες που ενέχονται στην Αντίσταση ακόμα και χωρίς σοβαρές ενδείξεις, ενώ ο αρχηγός της  Γερμανικής Διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων  Wilhelm Keitel, με διαταγή της 16 Σεπτεμβρίου του 1941, καθορίζει ότι για κάθε νεκρό Γερμανό στρατιώτη θα εκτελούνται 100 άμαχοι και για κάθε τραυματία 50.

Στις 10 Ιουνίου του 1944, λόγω της εξέλιξης στα μέτωπα της Ευρώπης, οι Γερμανοί αναγκάζονται να  μεταφέρουν το βαρύ οπλισμό τους και τμήμα των πιο μάχιμων δυνάμεών τους, εκτός Ελλάδας. Χωρίς επαρκείς πλέον δυνάμεις για την αντιμετώπιση μιας ογκούμενης αντίστασης, δεν έχουν άλλη λύση από το να χρησιμοποιήσουν ωμή τρομοκρατία.

Το πρωί του Σαββάτου της 10ης Ιουνίου του 1944, επιτάσσουν στη Λιβαδειά δύο ιδιωτικά φορτηγά στα οποία επιβιβάζονται 18 Γερμανοί στρατιώτες των Ταγμάτων Εφόδου των SS. Φορούν πολιτικά, έχουν κρυμμένα τα όπλα τους και δίνουν την εντύπωση μιας ομάδας μαυραγοριτών,  με σκοπό να προσελκύσουν ανταρτικές δυνάμεις που σταθμεύουν στην περιοχή.

Ξεκινούν ακολουθούμενοι από  5 Γερμανικά, στρατιωτικά, οχήματα με προορισμό την Αράχωβα και στη διαδρομή συναντούν  και ενώνονται με άλλα αυτοκίνητα που μεταφέρουν τον 2ο Λόχο, του 2ου Τάγματος, του 7ου Συντάγματος,Τεθωρακισμένων Γρεναδιέρων, της 1ης Μεραρχίας των SS, σχηματίζοντας μια φάλαγγα 67 οχημάτων που κινούνται προς το Δίστομο.

Το Δίστομο δεν ήταν καταχωρημένο στα «ανταρτοχώρια». Βρίσκονταν όμως σε μια περιοχή που ήταν η κύρια οδός μεταφοράς μεταλλευτικών προϊόντων για την παραγωγή πολεμοφοδίων και  προσέφερε διέλευση σε μια ενδεχόμενη μετακίνηση γερμανικών στρατευμάτων, στα άλλα μέτωπα του πολέμου και διαφυγή σε περίπτωση υποχώρησης.

Ο Ελικώνας και τα γύρω βουνά ήταν πεδία ρίψης όπλων, ασυρμάτων και συνδέσμων αξιωματικών της Μέσης Ανατολής και ο κύριος δρόμος μετακίνησης ανταρτών και στελεχών της Αντίστασης από την Αθήνα προς το βουνό. Η αντίσταση από τις γύρω περιοχές έπρεπε να εκκαθαριστεί και  να δημιουργηθούν προγεφυρώματα  για τον έλεγχο των διαβάσεων.

Οι Γερμανοί για  να διασφαλίσουν ότι θα παρασύρουν τους αντάρτες, στη διαδρομή τους συλλαμβάνουν και επιβιβάζουν δια της βίας στα φορτηγά ή και εκτελούν  όσους ντόπιους συναντούν στα χωράφια. Σκοτώνουν συνολικά 6 άτομα μεταξύ των οποίων ένα ανήλικο κορίτσι και κρατούν 12 ομήρους.

Ενώνονται με τον 10ο και 11ο λόχο του 3ου τάγματος, που είχε ξεκινήσει από την Άμφισσα και φτάνουν στο  Δίστομο, όπου ζητούν πληροφορίες για τη δράση των ανταρτών. Ο 10ος λόχος αναχωρεί από το Δίστομο, ενώ υπόλοιπη δύναμη παραμένει και οχυρώνει τα υψώματα του χωριού.

Τρία Γερμανικά στρατιωτικά οχήματα του 2^ου λόχου, μαζί με 3 μοτοσυκλέτες και τα  δύο επιταγμένα φορτηγά, κινούνται προς το Στείρι αναζητώντας τους αντάρτες  εκτός του Διστόμου. Στην θέση Λιθαράκι , στην περιοχή του Στειρίου πέφτουν  σε ενέδρα του 11ου λόχου, του 3ου τάγματος, του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ.

Στο άκουσμα των πυροβολισμών, η Γερμανική δύναμη που είχε παραμείνει στο Δίστομο σπεύδει να ενισχύσει την  προπορευόμενη  ομάδα. Ακολουθεί μια σκληρή μάχη διάρκειας μιάμιση ώρας, με απώλειες 8 νεκρούς και 15 τραυματίες από την πλευρά των  Γερμανών και  15 νεκρούς και ισάριθμους τραυματίες από την πλευρά των Ελλήνων.

Αργότερα το απόγευμα οι Γερμανοί  παίρνουν το δρόμο της επιστροφής για το Δίστομο, σκοτώνοντας απρόκλητα στη διαδρομή τρεις Δεσφινιώτες βοσκούς. Φτάνουν  στο  χωριό  και διατάζουν τους κατοίκους του να απομακρυνθούν και να κλειστούν στα σπίτια τους. Οι περισσότεροι υπακούουν, ενώ κάποιοι αποφασίζουν να φύγουν μέσω της μόνης αφύλακτης, από τους Γερμανούς, διάβασης του Διάσελου.

Οι δώδεκα όμηροι που είχαν συλληφθεί στη διαδρομή Λειβαδιά-Δίστομο, παρατάσσονται στην ανατολική πλευρά του Δημοτικού Σχολείου και εκτελούνται εν ψυχρώ. Οι Γερμανοί ξεχύνονται στις βουβές γειτονιές του χωριού  και περνώντας από σπίτι σε σπίτι σκορπίζουν το θάνατο, με ασύλληπτα φριχτό τρόπο.

Πυροβολούν βρέφη την ώρα που θηλάζουν τις μητέρες τους, λογχίζουν εγκύους τις αφαιρούν τα έμβρυα  και τα ποδοπατούν με τις μπότες τους, πνίγουν τα θύματα τους τυλίγοντας τα εντόσθια γύρω απο το λαιμό τους, βασανίζουν και εκτελούν γυναίκες, νέους, γέρους και παιδιά, με τον πιο επώδυνο τρόπο και χωρίς καμιά διάκριση. Καίνε και καταστρέφουν.

Τοποθετούν στις εξώπορτες των σπιτιών σταυρούς, που σηματοδοτούν ότι «η μοιραία αποστολή εξετελέσθη. Υπάρχουν ωστόσο μια, δυο αξιοσημείωτες περιπτώσεις μεγαλόψυχων στρατιωτών, που έσωσαν αρκετές ζωές, οι οποίοι μπαίνοντας στα σπίτια, έκαναν νεύμα στους ενοίκους να σωπάσουν και να κρυφτούν, πυροβόλισαν στον αέρα, σχημάτισαν σταυρό στην εξώπορτα και απομακρύνθηκαν.

Οι Γερμανοί αποχωρούν το βράδυ, επιστρέφουν όμως την επομένη και οι σκοτωμοί συνεχίζονται στην περιοχή για άλλες δύο μέρες. Οι νεκροί του  Δίστομου φτάνουν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων.Ο τότε επικεφαλής του Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα, Σουηδός Στούρε Λιννέρ,  που φτάνει στο Δίστομο αμέσως μετά την σφαγή, γράφει στο βιβλίο του «Η Οδύσσειά μου».

“Μέσα στο χωριό σιγόκαιγε ακόμη φωτιά στα αποκαΐδια των σπιτιών. Στο χώμα κείτονταν διασκορπισμένοι εκατοντάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας, από υπερήλικες έως νεογέννητα. Σε πολλές γυναίκες είχαν σχίσει τη μήτρα με την ξιφολόγχη και αφαιρέσει τα στήθη, άλλες κείτονταν στραγγαλισμένες, με τα εντόσθια τυλιγμένα γύρω από το λαιμό. Φαινόταν σαν να μην είχε επιζήσει κανείς…”

Σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής πάνω από 1000 χωριά καταστράφηκαν, 1.000.000 Έλληνες είδαν τα σπίτια τους να λεηλατούνται ή να πυρπολούνται και πάνω από 20.000 άνθρωποι έπεσαν  θύματα μαζικών σφαγών και εκτελέσεων. Η σφαγή του Διστόμου δεν ήταν η μεγαλύτερη σφαγή αμάχων στην Ελλάδα, ήταν όμως η πιο ειδεχθής.

Μετά τον πόλεμο ο ένας εκ’ των δύο συνυπευθύνων για το έγκλημα του Διστόμου Hans Zampel συνελήφθη στο Παρίσι και εκδόθηκε από τις Γαλλικές αρχές στην Ελλάδα.Το 1949 ενώ ήταν προφυλακισμένος και επρόκειτο να προσαχθεί σε δίκη, ζητήθηκε απο την τοτε κυβέρνηση της Δ. Γερμανίας και εστάλη εκεί, οπού τελικά αφέθηκε ελεύθερος. Ο Fritz Lautenbach δεν διώχτηκε ποτέ και έζησε ελεύθερος στη Γερμανία.

Οι οικογένειες των θυμάτων του Διστόμου δεν αποζημιώθηκαν ποτέ.

Πηγές:

enet.gr

sigxroniekfrasi.blogspot.gr

distomo.gr

tvxs.gr

istorikathemata.com

distomoarchives.blogspot.gr

viotikoskosmos.wikidot.com